Stichting Herinnering Poolse Bevrijders

Op bevel van de opperbevelhebber van de Poolse strijdkrachten generaal Sikorski werd op 25 februari 1942 in Groot-Brittannië de 1e Pantserdivisie opgericht. Haar aanvoerder werd generaal Stanislaw Maczek. De divisie werd gestationeerd in Schotland om de kust te verdedigen in geval van een Duitse invasie. In juni 1943 werd zij overgeplaatst naar het zuiden van Engeland. In 1944 bestond de divisie uit: 885 officieren en 15.210 soldaten, die samen beschikten over 381 tanks en 473 stukken artillerie. Na hun landing in Frankrijk kreeg de Poolse eenheid de taak om de Duitse verdediging in de regio Caen-Falaise te doorbreken. Op 8 augustus trokken de Polen ten strijde. Tien dagen later omsingelden zij in de regio Chambois het vijfde Duitse Pantserleger. De Duitsers bevonden zich als het ware in een fles waarvan de Poolse divisie de kurk was - zo beschreef generaal Montgomery. Het Duitse leger deed verwoede en vergeefse pogingen om zich uit deze benarde positie te bevrijden en verloor daarbij 55 tanks en bijna 250 andere voertuigen.Na aanvulling van de verliezen trok de divisie op 6 september 1944 België binnen. Binnen een week werden Ieper en Thielt veroverd en daarna Gent. Op 16 september kwamen de Polen aan in Nederland, waar vervolgens in oktober Breda werd bevrijd. De soldaten zagen briefjes in de winkeletalages met daarop in het Pools: Bedankt, Polen.

Vanaf april 1945 vocht de divisie op Duits terrein. De veldtocht eindigde op 5 mei in Wilhelmshaven, waar de overgave werd aanvaard van de leiders van o.a. 3 kruisers en 18 onderzeeërs. In de gevechten kwamen in totaal 975 Poolse soldaten om het leven. Na de capitulatie van Duitsland kreeg generaal Maczek op 20 mei de leiding over het 1e Poolse Korps in Schotland. De nieuwe commandant van de 1e Pantserdivisie werd generaal Klemens Rudnicki. Twee jaar lang hielden de soldaten van de ‘zwarte divisie’ delen van Noord-Duitsland bezet. In juni 1947 keerden zij terug naar Engeland, waar demilitarisering en demobilisatie plaatsvond.

Bron: www.liberationroute.com

Generaal Stanisław Maczek werd geboren in Polen in 1892 en overleed in Schotland in 1994. Gedurende zijn leven nam hij deel aan de Eerste Wereldoorlog, leidde hij de verdediging tegen de Duitse invasie van Polen als commandant van de 10e Gemotoriseerde Brigade, en voerde hij later het bevel over de Poolse 1e Pantserdivisie. Met deze divisie trok hij vanuit Normandië via België en Nederland tot diep in Duitsland, vechtend in talloze hevige gevechten. Na zijn overlijden gaf hij te kennen dat hij begraven wilde worden naast zijn gesneuvelde kameraden in Breda — zelfs in de dood blijft hij hen trouw voorgaan.

Het Maczek Memorial Breda is een museum dat het verhaal vertelt van de bevrijding van Breda op 29 oktober 1944 door de 1e Poolse Pantserdivisie onder leiding van generaal Stanisław Maczek. Het memorial, geopend in 2020, eert de bijdragen en offers van deze Poolse soldaten tijdens de Tweede Wereldoorlog. ​evestigd aan de Ettensebaan 17a in Breda, direct naast het Pools Militair Ereveld, waar meer dan 160 Poolse militairen begraven liggen die tijdens de oorlog in Nederland zijn gesneuveld. ​

Bezoekers kunnen in het Maczek Memorial diverse tentoonstellingen bekijken die het verhaal van generaal Maczek en zijn soldaten belichten. Daarnaast organiseert het museum regelmatig evenementen en thema-avonden gerelateerd aan de geschiedenis van de Poolse bevrijders en de Tweede Wereldoorlog. Het bevat originele voorwerpen en vondsten van het slagveld. Gepassioneerde vrijwilligers staan klaar om bezoekers te informeren over het leven van generaal Maczek en de geschiedenis van zijn divisie, tot in de kleinste details.

www.maczekmemorialbreda.nl